Ervaringen met ATF (ofwel: hoe blijf je storingsvrij rijden?)

[Rob]

Het is in verschillende topics al aan de orde gekomen: ATF (automatic Transmission Fluid) als wondermiddel om het contact tussen rails en wielen goed te houden. Het leek me wel een idee om hiervoor een eigen topic te openen om ervaringen te verzamelen...
(ik weet niet of dit artikel in de goede rubriek staat, maar anders wordt-ie wel verplaatst).

Hier gaat het om:




Railgum, los en onder wagon, om oxidatie af te slijpen
SR24, met doekje, om rails en wielen te ontvetten
ATF met wattenstaafjes.

Mijn idee en aanpak tot nu toe (niet allemaal zelf verzonnen, veel ideeën uit de topics opgepikt):

• Eerst alle rails slijpen: met de railgum waar ik er bij kan en de railreinigingswagon achter een lok voor de onbereikbare (en bereikbare) plekken.
• Dan met SR24 op een doekje alle rails vetvrij maken (de railgum smeert het vet uit).
  Als je dit met de vingers doet, voel je meteen waar nog onregelmatigheden op de rails zitten, zoals wat lijm- of verfresten.
• De wielen van al het materieel dat op de schone rails gaat, wordt ook eerst schoongemaakt. Dat geldt voor locs en wagons.
  Sommige wagon-wielen bleken al aardig wat olie en stof te hebben opgepakt (een laagje drek dat er met de nagel afgestroopt kon worden).
• Dan met een wattenstaafje delen van de rails met ATF dunnetjes ingesmeerd. De rest laten verdelen door de treinen te laten rijden.

Wat me opvalt is dat het het materiaal opvallend meer knarst en kraakt als de wielen en rails zijn schoongemaakt en er nog geen (of niet voldoende) ATF op zit. Met name in bogen en heling op is dit goed hoorbaar. Zodra er wat ATF tussen rails en wielen zit, neemt het knarsen af, en uiteindelijk wordt de loop (bijna) stil. Ik gebruik dit geluid dus om te bepalen of er voldoende ATF is toegepast (steeds na een paar rondjes of ritjes).
Ik denk dus dat ATF helpt, omdat:

• Het voorkomt putjes en krassen in rails en wielen tijdens het rijden (op schone, vetvrije rails).
• Een filmpje ATF beschermt de metalen oppervlakten van rails en wielen tegen oxidatie.
• Het lijkt er op dat ATF ook enigszins stroom geleid (maar dat weet ik niet zeker).

Nadelen zijn er ook: locs met twijfelachtige anti-slip banden verliezen hun grip. Ik meteen wat nieuwe bandjes besteld.

Alles rijdt nu erg goed, maar dat is kort na de behandeling. Ik heb daarom ook mijn oude railbus als testmaterieel ingezet. Deze ging altijd al vrij snel na de schoonmaak weer horten en stoten. Even afwachten dus...

De vloer is open voor aanvullingen en andere ervaringen.

Rob

[mark mms]

Prima opzet!
Dit schept iig duidelijkheid.

Ben benieuwd naar de railbus ervaringen.

[Wim Corduwener]

(ik weet niet of dit artikel in de goede rubriek staat, maar anders wordt-ie wel verplaatst)

Onderhoud >reparatie en opbouwtechniek > Algemene Tips & Trucs: ik had geen betere plek kunnen uitzoeken.

[Rob]

Even een Ren-je-Rot tussenstand.
De railbus rijdt nog steeds soepel. En vonk-vrij. Voorheen waren bij de railbus tijdens het rijden in het donker altijd vonken te zien tussen wiel en rail. Heel sfeervol en feestelijk van die sterretjes bij de wielen, maar slecht nieuws voor de stroomopname op iets langere termijn...
Verder kan ik bij al mijn rijdend materieel de trafo een stuk lager zetten. Ipv van 120 of 150 (op de Titan schaal van 0-250) staat de stand nu op 100 tot 120 voor dezelfde rijsnelheid.

Maar dit klopt dus niet:

• Het lijkt er op dat ATF ook enigszins stroom geleid (maar dat weet ik niet zeker).

Met de multimeter in de ATF meet ik een oneindig grote weerstand (dus nul geleidbaarheid). Toch duidt de lagere trafo-stand en het gebrek aan vonken erop dat het spanningsverschil tussen wiel en rail kleiner is dan zonder ATF. Nu is mijn elektriciteitsleer niet heel erg goed, maar ik denk dat er iets gebeurt met de diëlektrische eigenschappen. Dan zou de rail en het wiel met ATF er tussen een slechtere condensator worden dan zonder ATF, waardoor het spanningsverschil kleiner is voor deze condensator 'door slaat'.

Nou ja, in ieder geval gaat het goed zo ver. Ben ook benieuwd wat er gebeurt als de boel juist een tijdje stil heeft gelegen...

Rob

[Anne W]

Er is één gouden regel: dun, dun, dun, dun, met een flesje ter lengte/dikte van je vinger moet je minstens 10 jaar kunnen doen, met die fles op de achtergrond alle banen op dit forum.

Groet, Anne W

[Dirk T]

Eerst alle rails slijpen: met de railgum waar ik er bij kan en de railreinigingswagon achter een lok voor de onbereikbare (en bereikbare) plekken.

Dat mag natuurlijk, maar is in mijn beleving niet nodig, tenzij er een dikke laag roest op je rails zit nadat je het tien jaar in een onverwarmde schuur bewaard hebt.

Dan met SR24 op een doekje alle rails vetvrij maken (de railgum smeert het vet uit).

Wederom, het mag natuurlijk, maar is in mijn beleving niet nodig.

Als je dit met de vingers doet, voel je meteen waar nog onregelmatigheden op de rails zitten, zoals wat lijm- of verfresten.

Dat is handig!

Dan met een wattenstaafje delen van de rails met ATF dunnetjes ingesmeerd. De rest laten verdelen door de treinen te laten rijden.

Als ik dat zo lees, krijg ik de indruk dat je guller geweest bent met ATF dan ik dat ben.

Nadelen zijn er ook: locs met twijfelachtige anti-slip banden verliezen hun grip. Ik meteen wat nieuwe bandjes besteld.

Natuurlijk kan ik niet zien wat jij "twijfelachtig" noemt. En je moet die dingen sowieso af en toe vervangen. Maar meestal als ze los gaan zitten na een ATF behandeling, heeft er teveel ATF op de baan gezeten.

Als er voor het eerst ATF op een baan gebruikt wordt, vind ik het handig om een paar wagens voor een lok te zetten en die "duwtrein" over de baan te laten gaan. De ATF breng ik ontzettend dun op de baan aan, een à twee centimeter met een uitgeknepen wattenstaafje, net voor de duwtrein. De wagens hebben geen ASB's en bovendien is de stroomafname dan in orde voor de lok erover rijdt.
Los vuil verwijder ik de eerste keer zo nodig, maar denk dan vooral aan overvloedig stof. Voor de rest is het: ATF erop, duwtrein erover, en gaan met die banaan.

Als je problemen hebt met stroomafname in een lok, wagen of rijtuig, kun je ook minimaal ATF aanbrengen op de oppervlakte waar de stroomafnemers overheen glijden, vaak de binnenzijde van wielen of een as.

[Rob]

Dank Anne voor de tip en Dirk voor de uitgebreide toelichting.

Ik ben inderdaad te scheutig geweest met de ATF, denk ik. Dan is het dus echt ongelooflijk weinig dat je moet gebruiken.

Er is één gouden regel: dun, dun, dun, dun, met een flesje ter lengte/dikte van je vinger moet je minstens 10 jaar kunnen doen, met die fles op de achtergrond alle banen op dit forum.

Nadelen zijn er ook: locs met twijfelachtige anti-slip banden verliezen hun grip. Ik meteen wat nieuwe bandjes besteld.

Natuurlijk kan ik niet zien wat jij "twijfelachtig" noemt. En je moet die dingen sowieso af en toe vervangen. Maar meestal als ze los gaan zitten na een ATF behandeling, heeft er teveel ATF op de baan gezeten.

De loc met weinig grip had al wat tractie problemen voor ik ATF gebruikte, maar met ATF kon-ie zichzelf op vlakke rechte baan niet meer vooruit krijgen (BR 38 met aandrijving in de tender). Nieuwe anti-slip bandjes er op en dat hielp maar heel even. Nu waren dit meerdere problemen: versleten bandjes, een overvloed aan olie in de aandrijving (dat heb je wel eens met 2e hands) die rondspetterde. De overvloedige ATF was de druppel 

Ik zie dit ook een andere loc waarbij de tractie (bijna) uitsluitend over rubberen banden gaat, dan slipt de boel sneller dan bij aangedreven wielen met een metalen loopvlak.

Maar gelukkig is de remedie eenvoudig: het werkt ook andersom: ATF veeg je met een doekje heel makkelijk van de rails af. Op de plekken waar ik niet of moeilijk bij kan laat ik het zitten: dat wordt dan weer verder uitgereden.

Ik geloof dat ik ergens heb gelezen een streepje ATF van enkele centimeters voor elke 10 meter spoor. Ik zat daar ruim boven.

Rob

[Dirk T]

Ik geloof dat ik ergens heb gelezen een streepje ATF van enkele centimeters voor elke 10 meter spoor.

In mijn beleving klopt dat wel aardig. Nog een tip: begin liever met te weinig, dan met teveel.

[jerry]

Nog een tip
als je een oude lima rail poetservind en dat lapje mee laatrijden
Dan zie je dateen klein beetjeheel lang rond blijft poetsen

[Rob]

Het dilemma: de juiste hoeveelheid ATF.

Na een paar dagen rijden met ATF vind tegenstrijdige eisen die mijn materieel stelt aan de hoeveelheid ATF op de rails. Ik rij met Fleischmann en Roco spullen van begin 70-er jaren van de vorige eeuw tot ongeveer 2005. De een rijdt en gedijt beter bij wat meer ATF, dan ander heeft liever helemaal niets op de rails. En er is een groep waar het niet zoveel uit maakt. Ben dus op zoek naar een juiste balans....
Het is al geschreven: Héééééél weinig ATF: het is snel te veel. Maar dan toch is er nog verschil:

• Relatief "veel" ATF werkt goed voor mijn fleishmann railbus en BR70 (stand der techniek 1970), met vol metalen wielen en geen anti-slip banden. De wielen knarsen dan een stuk minder, stroomafname is goed (beter dan zonder ATF) en trekkracht wordt niet veel minder.
  
• "Geen" ATF voor mijn Fleishmann BR38 (uit 2001, kort in productie geweest, ik denk ook omdat deze maar op 2 wielen van de tender aandrijving heeft), Roco BR57 (een model uit de jaren 80, denk ik). Dit zijn locs die sowieso nooit moeite hebben met stroomopname (dus ATF is niet nodig), maar waarbij ATF wel de grip op de rails minimaliseert.
  Het is bijna vloeken in de ATF kerk, maar de prestaties van deze locs worden dus slechter !
• En dan heb nog een aantal locs waar een "weinig" ATF de stroomopname verbetert, zonder dat de trekkracht daar onder lijdt (mits de ATF zuinig is toegepast): Fleishmann BR50 (ca. 1970) BR78 (ca. 1990) en V100 (productiedatum onbekend)
  
• En dan nog een paar locs waar het allemaal niet uitmaakt: geen, veel of weinig ATF, ze vinden het allemaal goed. Dit zijn onder meer de Fleischmann BR64 (ca. 1990) en Roco V60 (ca. 1990).

Begrijp me niet verkeerd: ik ben onder de indruk van het effect van ATF. Maar de crux is dus precies de juiste balans te vinden waarbij de voordelen opwegen tegen een acceptabel prestatieverslechtering van een deel van het materieel.

Toch nog maar even op zoek naar Haarlemmer olie 

Rob

[Rob]

Haarlemmer olie heb ik nog niet gevonden, maar een goede balans van de hoeveelheid ATF wel, zo lijkt het.

Mijn railbusje pruttelt nog steeds lekker rond, en het glibberende materieel heb ik regelmatig over een 'droogloopmat' (stukje WC papier op de rails) laten rijden, en komt nu weer redelijk de baan rond.
Nu alles lekker rijdt, is ook verschil te merken tussen goed gesmeerde motoren en aandrijvingen of niet. Dat was ook aanleiding om meteen wat rondsels en tandwielen te bestellen bij de nieuwe anti-slip banden. Zelfs oud spul kan nu mooi langzaam (analoog) rijden, zeker als ik de gelijkstroom enkel gelijkricht i.p.v. dubbel (daarvoor heb ik ooit een schakelaar op mijn trafo's gemaakt).

Rob

[trabiarie]

We rijden (mijn kleinzoon en ik ) hier al 1,5 jaar met atf rond , inderdaad minimaal gebruiken.
En goede ervaring , nog geen last gehad met de asb bandjes . Ook als de baan door vakantie o.i.d een paar weken stilstaat, gaat het gelijk zonder problemen weer goed van start. Ook de stroomafnemers ,van de loc's en voor verlichting in de wagons, smeer ik heel weinig op de binnenkant van het wiel bij een service beurt. 
vr groet Nick en Arie

[Rob]

Even een update.
Na zo'n twee en een halve maand en aardig wat bedrijfsuren (ik schat rond de 80) begint zich hier en daar wat bruine prut op de rails op te hopen. De meeste locs hebben daar geen last van, maar sommige wel, met name bij langzaam rijden.
Deze prut is gewoon met een droog doekje makkelijk van de rails te vegen, dus dat heb ik gedaan: alleen daar waar de prut zit en in het zichtbare in bereikbare deel van het spoor. Daarna weer een 2x een streepje ATF van een paar centimeter op elke spoorstaaf en die weer uitgereden en het is wederom zorgeloos rijden.
Ik rangeer erg veel en alleen bij mijn rangeerlocs wordt de stoomafname na verloop van tijd merkbaar wat slechter. Dat is ook wel te begrijpen: het zijn 3-assers waarbij vaak 2 van de 3 wielen op een geïsoleerd hartstuk van een wissel staan, en de stroomopname dan van 1 wiel afhankelijk is. Dan maak ik  wielen schoon door de aangedreven wielen even over een droge doek te laten draaien en de niet aangedreven wielen met dezelfde droge doek af te vegen. Dit hoeft niet vaak, slechts af en toe.
Al met al is de betrouwbaarheid bij het rijden en wegrijden veel beter dan ik ooit had kunnen hopen. De snelheden zijn een stuk lager dan voorheen en daarmee een stuk realistischer... En dat allemaal bij veel minder schoonmaakwerk!
Kortom: nog steeds blij met ATF.
Rob