Om weer wat leven te brengen in dit forum, ga ik mijn bevindingen beschrijven met het opnieuw beginnen met digitaal modelspoor.
Dit lijkt me name interessant voor echte digitale beginners.
Voor de meeste doorgewinterde deelnemers aan dit forum wellicht niet veel nieuws, maar toch?!?
Het is niet bedoeld als een reclame campagne voor YaMoRC, maar juist voor het delen van de ervaringen met deze nieuwe speler op de digitale markt.
Het is mijn keuze omdat ik in mijn vorig digitaal leven hardware van Digikeijs in gebruik had en ik die ervaringen wil reproduceren.
Daar gaan we dan!
Opnieuw digitaal beginnen met moderne hardware
InleidingIn het draadje “Hoe en wanneer maak ik mijn kleinzoon een modelspoor liefhebber?!?” ben ik uitgebreid ingegaan op de analoge automatisering met een klassieke Fleischmann H0 startset. Deze automatisering is al zo oud als ikzelf, maar ik vond het nog steeds leuk om het te herontdekken. Nu ik dat nu wel gezien heb, ga ik me weer richten op de hedendaagse digitale automatisering.
Omdat ik mijn vorige digitale baan helaas ben kwijtgeraakt, moet ik opnieuw starten met het verwerven van de benodigde hardware. Zowel qua digitale besturing, als gedigitaliseerde treinen. Voor de H0 rails maak ik uiteraard gebruik van de reeds aangeschafte Fleischmann Profigleis, inclusief met klassieke spoeltjes gestuurde wissels. In eerste instantie kies ik nog voor Koploper als besturingssoftware. Verder heb inmiddels 4 digitale treinen gekocht, ruim voldoende om mee te beginnen.
Mijn bijdrage aan dit draadje is eigenlijk (ook) bedoeld voor digitale beginners, waarvoor ik een door mij gekozen richting wil beschrijven. Ik ga niet diep in op alternatieve hardware. Daarbij komt dat ik zelf geen elektrotechnische achtergrond heb, maar alweer heel lang geleden ‘slechts’ werktuigbouwkunde heb gestudeerd.
Wat heb je nodig om te beginnen met digitaal spoorOm te beginnen heb je een digitale centrale en digitale treinen nodig. Daarnaast een tool om de treinen digitaal te besturen. Eigenlijk is dat iets meer dan analoog met een trafo besturen. Je kan digitaal wel meerdere treinen onafhankelijk van elkaar rondjes laten rijden. Wil je echt automatiseren dan wordt het een stuk ingewikkelder en kostbaarder met bezetmelders en schakeldecoders én met besturingssoftware geïnstalleerd op een PC of laptop.
Hardware voor de digitale besturingToen ik in 2019 begon met digitaliseren van mijn baan heb ik alle hardware verworven van de NL firma Digikeijs. Uiteindelijk was dat een compleet pakket, waarmee ik een zeer uitgebreide baan bestuurde. Helaas is Digikeijs failliet gegaan en geruisloos van het digitale toneel verdwenen. Dat was jammer omdat deze hardware een redelijk goedkoper alternatief was voor de ‘grotere’ merken als Roco en Märklin. Daarnaast was de kwaliteit zeker niet minder.
Maar niet langer getreurd! De ex-hoofdontwikkelaar van Digikeijs (Karst Drenth) was al een tijdje voor zichzelf begonnen onder de naam YaMoRC (Yet another Model Railroad Company). Hij vertelde mij dat hij tevens in het bezit van oorspronkelijke licenties, van o.a. de Digikeijs DR5000 centrale. Inmiddels is er een hele serie van YaMoRC componenten verschenen, voortbouwend op ‘zijn’ Digikeijs originelen. De technologie is verbeterd met de jaren en nieuwe ontwikkelingen zijn aanwezig.
Ik ga ze stap voor stap toepassen op H0 twee-spoor DCC digitaal bedrijf. Daarbij ga ik uit van mijn oorspronkelijke aanpak met de Digikeijs apparatuur.
De digitale centrale In mijn vorig digitaal leven ben ik begonnen met de Digikeijs ‘DR5000 DigiCentral’. Een verbeterde versie van YaMoRC wordt nu aangeboden onder de naam ‘YD7010 Command Station’. De gelijkenis met de DR5000 is niet te ontkennen.
Voor huidige bezitters van de DR5000 centrale is er de optie om deze te upgraden naar de verbeterde versie. Hiertoe is de ombouwset YD9401 beschikbaar. Een unit wordt daarbij vervangen binnen de behuizing. Dit is zelf te doen. Daarna verandert de naam in YD7001, middels een nieuwe sticker op de behuizing.
Kant en klaar hiermee omgebouwde DR5000 centrales waren ook te koop onder de naam YD7001-E.
Daarnaast ontwikkelde Karst een de helft kleinere en iets goedkopere versie onder de naam YD7100. Door problemen met de Chinese leveranties van onderdelen is de productie voorlopig gestopt. Bovendien bleek de vraag ernaar gering, omdat de YD7010 meer mogelijkheden biedt. De yamorc.de site geeft alle details, incl. 4 dealers in NL. Ik besteed aan al die typenummers wat aandacht, omdat ik er zeer in verwarring gebracht was. We gaan ons nu wel concentreren op de YD7010.
Ik heb de centrale met de 18V voeding gekocht bij een officiële YaMoRC dealer (ModelbouwLed in Bunschoten), die standaard 5% korting geeft. Uit voorraad werd direct geleverd:
De centrale (+ voeding) wordt geleverd met een wel erg kort USB 2.0 > USB A kabeltje. Voor het manual en de installatie software moet je naar de yamorc.de site. Op de productpagina van de YD7010 worden de links gegeven in de ‘service’ sectie.
Bij het installeren van de soft- & firmware wordt gelijk de software van alle YaMoRC componenten gedownload, als je dat niet tegenhoudt.
Op je bureaublad verschijnt een icoon en dat is een link naar het Configuratie Centrum met alle componenten.
Voor het configureren van de centrale, wordt eerst de USB 2.0 naar USB A kabel aangesloten op de PC of laptop. Indien niet aangesloten zal een demo versie vertoond worden op het scherm.
Een met de DR5000 software vergelijkbaar scherm van de YD7010 app wordt gegenereerd:
Met het klikken op de ‘toetsen’ komen de menu’s naar voren.
In principe kun je nu de rails aansluiten op de ‘Track Output’ en een digitale trein laten rijden. Na het invoeren van loc-adres ervan. Met het menu rechts (rijregelaar eigenschappen) is besturing mogelijk.
Op dit moment kunnen we dus al ‘rondjes rijden’ met 1 of meer digitale lok’s.
Natuurlijk is het besturen met een muis vanaf de PC niet aantrekkelijk en zijn er tal van opties voorhanden om dat te doen met tools, die je in je hand kunt houden, zogenaamde ‘Throttles’. Ikzelf heb even geworsteld met de ‘Roco/Fleischmann Z21 WLANmaus’, maar ben snel afgehaakt wegens de moeizame manier van programmeren ervan.
Al snel kwam ik uit op de ‘Roco/Fleischmann Z21 app’ voor mobile en tablet. Deze app is zeer uitgebreid, maar je kan het gebruik beperken tot een identiek scherm als het ‘rijregelaar eigenschappen’ menu van de YD7010.
De Z21 app is relatief eenvoudig aan de YD7010 te koppelen via Wifi. Je PC of laptop moet wel Wifi hebben. De YouTube filmpjes die deze procedure voor de DR5000 koppeling met de Z21 app vertonen, zijn overdraagbaar naar de YD7010. Bijvoorbeeld:
Nu blijkt dat de Z21 app niet meer gratis te gebruiken is voor meer dan 1 (!) trein. Roco vraagt een éénmalige bijdrage van € 20,99 aan gebruikers van andere centrales, dan die van Roco (dé Z21 of z21 centrales). Dat is eigenlijk een relatief klein bedrag voor een éénmalige bijdrage voor een door Roco ontwikkelde en onderhouden app . Betaling gebeurt met Google Play, als je een Google account hebt. Die Google account zorgt er dan ook weer voor dat de Z21 app op alle apparaten werkt, waar je Google account actief is. Ik had de app op 2 mobiles en een tablet geladen en op alle 3 gaf de app aan dat de licentie ok was. Dit is wel te gek!
Overigens heeft bij gebruik van de app op een mobile, deze mobile geen internet verbinding, daar deze gekoppeld is aan de wifi van de YD7010. Dus afrekenen met Google Play moet je doen als de app niet verbonden is.
Is that all there is?Je kunt dus nu met Z21 Apps op meerdere mobiele apparaten een aantal treinen besturen, met meerdere personen aan de knoppen. Dat is wel het meerdere wat digitaal biedt t.o.v. analoge besturing met een trafo. Natuurlijk is dit wel ongecontroleerd, met kans op botsingen. In de analoge wereld werk je dan met relais, voor het stroomloos maken van baanvakken. Dit wordt aangestuurd door de treinen zelf, door middel van schakel kontakten tussen trein en rails.
In mijn digitale begintijd heb ik deze analoge beveiliging toegepast, terwijl de treinen digitaal alleen op snelheid werden aangestuurd, maar via magneet/reed kontakten de wissels en relais bediend werden.
Om digitale baanvakken te beveiligen, wil je weten of er treinen aanwezig zijn en wil je voorkomen dat ze elkaar raken. Dus moet er detectie mogelijk zijn in onderling geïsoleerde baanvakken (of sectoren). Verder moet het schakelen van wissels automatisch aangestuurd worden, op basis van de detectie resultaten, oftewel de bezetmeldingen. Dit alles moet gecoördineerd worden door besturingssoftware.
En zo zijn we aangeland in de echte digitale besturingswereld.
Zeer voorlopige beoordeling van de YD7010 centraleMijn eerste indruk van de YD7010 centrale is dat deze, tot nu toe, naar wens functioneert voor hetgeen ik hem tot nu toe gebruikt heb. Functioneert identiek aan mijn vorige DR5000 centrale. De menu’s in de App zijn wat gewijzigd en wellicht ook ‘veel onder de kap’. De installatie ging soepel en ook de koppeling met de Z21 App.
Wat was er nodig aan hardware en software in mijn Digikeijs periodeIn het volgende principeschema heb ik aangegeven hoe mijn digitale baan qua hardware en software was opgebouwd. Hierbij is het aantal Digikeijs componenten, per soort, beperkt weergegeven. Hierna wil ik bespreken hoe deze Digikeijs componenten (stap voor stap) door YaMoRC componenten vervangen kunnen worden.
Dit schema bevat 2 types functie decoders (DR4018 & DK50018) en 2 types terugmelding modules (DR4088LN & DR4088CS) . Daarnaast is ook een booster gegeven (DR5033), voor de volledigheid.
Digikeijs had met de DR4018 een relatief goedkope functiedecoder om wissels en seinen te bedienen. Deze had echter wel het probleem, dat het programmeren ervan niet eenvoudig was, door benodigde kennis van de Control Variabelen (CV’s). Standaard waren de CV’s voor eenvoudige wissels voorgeprogrammeerd. Voor gebruik voor o.a. diverse soorten seinen was enige extra kennis en ervaring nodig. Digikeijs ontwikkelde daarom een nieuwe decoder DK50018. Deze was met een App op je mobiel, via Bluetooth een stuk eenvoudiger te programmeren. Dit was een hele verbetering, echter is nu niet meer ondersteund door Digikeijs.
YaMoRC heeft voor het programmeren van haar YD8008 en YD8116 schakeldecoders een heel andere programmeer oplossing gekozen (YD9100), waar ik later op terug kom.
Bij de terugmeld modules is het gebruikelijk onderscheid te maken tussen Loconet en S88-N modules. Mijn (aanbevolen) keuze was uit te gaan van één Loconet (DR4088LN) module vanuit de centrale en dan verder te gaan met één of meerdere S88-N (DR4088CS) modules. Loconet wordt dan toegepast over alle aangesloten modules.
YaMoRC heeft in principe vergelijkbare modules (YD6016LN & YD6016ES).
Boosters bespreek ik (voorlopig) niet.
De YaMoRC schakel decoders en bezetmelding modulesInmiddels heb ik bij weer een andere officiële dealer (DTS in Ermelo) een bestelling gedaan voor de volgende YaMoRC componenten en verwacht deze binnenkort
YD6016LN-CS - Bezetmelding module LocoNet, Stroomdetectie (CS)
YD8116 Switch - Schakel decoder voor seinen
YD9100 - USB Configuratie module voor YD8116
Hierna ga ik nog bestellen:
YD8008 Solenoid - Schakeldecoder voor (spoelen) wissel
Waarom weer een andere dealer? DTS (Domburg Train Support) gaf tijdelijk 10% korting, ter gelegenheid van de introductie van hun nieuwe website. Zo doe je ervaring op met de diverse dealers.
Waar je bij de Digikeijs schakeldecoders zowel seinen als wissels kon schakelen, is dat bij YaMoRC losgelaten en zijn er separate modules voor seinen (continue stromen) en wissel spoelen (pulsen). Op zich niet onlogisch. Ik heb best een aantal spoelen laten doorbranden, door ze (foutief) als sein geprogrammeerd aan te sluiten.
Wat verder opvalt bij de YD8008 en YD8116, dat in vergelijking met de DR4018, de groene aansluitklemmen aan beide zijden van de behuizing zijn verdeeld. Neem aan dat de schroefjes nu iets groter zijn uitgevallen. Dat was altijd een gepriegel. Verder is er een stekker ingang voor verbinding (middels een kleine brug, zoals hierboven afgebeeld) met de configuratiemodule YD9100 aangebracht. Deze module heeft weer een USB 2.0 ingang voor verbinding met de PC of laptop.
De YD6016 lijkt optisch meer vergelijkbaar met de DR4088LN. Maar heeft ook een stekkeringang. O.a. bedoeld om verbinding te maken met een S88-N module, middels een brug. Dit is een optie in plaats van een netwerkkabel. De verbinding met de centrale blijft met een Loconet kabel, oftewel een soort telefoonkabeltje. Er is ook een USB 2.0 ingang voor verbinding met de PC of laptop.
Hoe gaan we de componenten testen?In principe kunnen we de componenten testen door verbinding te maken met de centrale. Besturingssoftware zoals Koploper is nog niet nodig. De schakel decoders zou je al kunnen testen met losse wissels en seinen. Voor de bezetmelding is een eenvoudige baan, verdeeld in sectoren, wel zo leuk om voor de test te gebruiken.
Omdat we 2 schakeldecoders hebben gekocht, testen we die apart voor 2 wissels (W) en 4 seinen (S). De terugmeldingsmodule bedient 3 baanvakken met elk 2 sectoren, dus 6 totaal (B). Er zijn 5 niet gedetecteerde secties (X), gevoed vanuit de centrale. De andere pool Y ook. Even nog geen ‘diodeschakeling’ om de X-secties op een zelfde voltage te brengen als de gedetecteerde B-secties. Wel meten wat dit verschil is, om de noodzaak vast te stellen.
De testbaan ziet er dan als volgt uit:
Wat opvalt is dat elke sector, waar een bezetmelding is, minimaal bestaat uit 2 fysieke rails. Dit komt omdat het aanbrengen van aansluitklemmen eigenlijk alleen kan op de railkoppelingen, bij de Fleischmann Profigleis. Bij de oude Fleischmann Modellgleis kon je tussen elke biels aansluiten.
Er zijn ook gebogen railstukken van het type 6120, met onder gaatjes naar de rails toe, waar kabeltjes aan gesoldeerd (kunnen) worden. Door de lengte van deze rail is dit niet overal op de baan toepasbaar.
Nu kunnen we dus met een digitale trein op de baan de bezetmeldingen testen. Als aanvulling kan deze simpele baan ook in Koploper worden gemodelleerd en kunnen we echt proberen geautomatiseerd te rijden met meerdere treinen!
Wat wil ik uiteindelijk opbouwen qua digitale baanIn een vorig leven heb ik met de digitale wereld kennis gemaakt door een Koploper cursus te volgen bij de HCCm, gegeven door Chris Burger. Hierbij werd als zijn oefenobject de zogenaamde Aelderbaan gepresenteerd. Ik ga deze baan weer creëren en heb al een ontwerp met AnyRail gemaakt, dat op mijn (inmiddels bekende) tafel zou moeten passen. Hier alvast een preview.
Er zijn in ieder geval genoeg passend gemaakte rails en voldoende seinen, voor op deze tafel:
Deze opstelling lijkt redelijk eenvoudig qua opzet, maar we moeten ons wel realiseren dat hier veel bekabeling voor nodig is. Dan is te denken aan:
14 voor bezetmeldingen in sectoren (B) binnen 7 baanvakken (of ‘blokken’)
9 voor niet gedetecteerde baandelen en wisselstraten (X)
2 voor de stroomtoevoer naar de buitenrails (Y)
7 x 3 voor de wissel aandrijvingen (W)
7 x 3 voor de seinen (W)
En niet te vergeten heleboel isolatoren en aansluitpunten
Om een indruk te geven hoe deze bekabeling dan kan worden aangebracht geef ik hierbij een schema van de Aelderbaan die ik enige jaren geleden heb gebouwd met Digikeijs componenten.
Deze baan was gebouwd op een plank van 115 x 230 cm en werd rond een bestaande andere baan passend gemaakt. Daarom lijkt de vorm wat anders dan de Aelderbaan hiervoor.
Het is nu wel duidelijk dat de uitspraak dat digitaal niet meer nodig heeft dan twee aansluitdraadjes niet bepaald klopt als je echt wilt automatiseren en beveiligen.
Voorlopig ga ik de baan besturen met Koploper software op een laptop. De functionaliteit ervan is goed genoeg en gratis. Wellicht ga ik me in de toekomst nog eens verdiepen in de hedendaagse opties, zoals iTrain. Op zich weer een volgende uitdaging, als pensionado!
Digitaal rollend materieelVoor de besturing hardware raad ik het af om 2e hands te kopen. Dit mede gelet op de steeds door gaande ontwikkelingen hierin. Voor digitaal rollend materieel is het eigenlijk meer een keuze om hoeveel geld je wilt uitgeven. Nieuw digitaal kost al gauw honderden euro’s. Verder zijn decoders te verkrijgen van simpel tot zeer uitgebreid met geluid. Dat is voor mij niet (meer) nodig en struin de 2e hands markt af om zo rond de € 100,- te slagen. Wil je wat meer 2e hands uitgeven, dan zijn er zeker betrouwbare webshops voorhanden (zoals modeltreinwinkel.nl) en is er altijd het aanbod op beurzen, zoals Houten.
Recentelijk oriënteer ik me op Marktplaats en de veilingsite Catawiki. Hierbij is het natuurlijk oppassen om teveel te betalen, respectievelijk om teveel te bieden. Laat je niet meeslepen in het biedproces! Verder lopen de verzendkosten op als je bij Catawiki in het buitenland koop. Soms vallen de prijzen ook heel erg mee.
Recentelijk heb ik de volgende 4 digitale lok’s op de kop getikt:
1. Roco V200 digitaal > Marktplaats: € 100,- plus € 11,35 kosten
2. Fleischmann BR24 digitaal > Catawiki: € 97,- plus € 20,23 kosten
3. Fleischmann BR212 digitaal > Catawiki: € 55,- plus € 7,95 kosten,
4. Roco NS 2426 digitaal > Marktplaats: € 100,- plus € 12,35 kosten
De kosten voor de 3e lok vielen mee, daar ik deze kon afhalen in Almere.
Nog te vermelden valt dat ik een goede ervaring had met het extra betalen van € 5,- voor ‘Kopers bescherming’ van het ‘Online Payment Platform’ van Marktplaats. Ik had een lok besteld, maar kreeg deze niet aan de praat, zowel digitaal, als analoog. Uiteindelijk heb ik mijn € 100,- teruggekregen. Wel was ik de initiële kosten kwijt, plus die voor het terugsturen.
Decoders kunnen bewerkenNu is er natuurlijk altijd een risico, dat de decoders in de lok zijn ‘bijgesteld’ naar de wensen van de vorige gebruiker. De V200, BR212 en NS 2426 rijden probleemloos. Echter de BR24 heeft wat lange reactietijden op mijn commando’s vanuit de centrale. Het is daarom gewenst een tool te bezitten, waarmee de decoder kan worden herkend, gelezen en bijgesteld kan worden.
Ikzelf heb goede ervaringen met de SPROG 3 met de Decoder Pro software van JMRI. Hiermee kan je de decoder traceren en manipuleren. Verder kun je de locomotief onafhankelijk van de centrale testen op een separaat programmeerspoor. Dit door de ingebouwde booster.
Ik heb recentelijk een exemplaar bij DTS (de enige dealer in NL) besteld; echter er is een levertijd. Helaas is door de Brexit de prijs ervan explosief gestegen naar € 140,-. Overigens viel me die prijsstijging ook op bij door mij vroeger gekochte Schotse malt whisky merken, die nu wel erg duur zijn!
Overigens is het gebruik van een ‘rollenbank’ als programmeerspoor handig. Dan rijdt de lok niet steeds de tafel af! Ook op Marktplaats gekocht voor € 35,- inclusief kosten.
De hardware is binnen!De 1e bestelling van de componenten is binnen!
Ik kan me gaan opmaken voor het testen. Allereerst de documentatie en configuratie downloaden en ben benieuwd of ik alles aan de praat krijg!
Nu even afwachtenNa het testen van de door mij bestelde componenten kom ik hier (wellicht) op terug met een nieuwe bijdrage. Ben ook benieuwd wat de ervaringen met YaMoRC componenten zijn van andere forumleden. Ook naar een vergelijking met Digikeijs en mogelijk Roco / Z21 componenten is interessant. Verder ben ik benieuwd of mijn bijdrage hier op het forum op prijs gesteld wordt.
Tussendoor ben ik verwikkeld in de komende verhuizing van Almere naar Dronten. Dus er zal van uitgebreid testen weinig terechtkomen. Maar je weet maar nooit. Tenslotte ben ik erg benieuwd!
Tot een volgende keer!
Groetjes, Koos
